Hamburg, de laatste van de drie havensteden die ik bezocht. De Elbephilharmonie staat net als het Muziekgebouw in Amsterdam op de kop van een voormalig haveneiland. Het Muziekgebouw kostte 60 miljoen euro; de Elbephilharmonie uiteindelijk 789 miljoen. De bijdrage van Hamburg liep op van 77 miljoen naar 575 miljoen. Meer ontdekkingen in Hamburg.
Hoogbouw en ‘architectengeilheid’
De Arcam-debatavond Hoogbouw, the sky, the limit? op 19 januari 2017, ging over de hoogbouwplannen op het Zeeburgereiland. Deel II van de debatavond volgt op 28 maart.
Sprekers, panelleden en zaal zijn het eens dat hoge dichtheid en diversiteit voorwaarden zijn voor een stedelijk milieu. De dichtheid is in Amsterdam altijd laag geweest door het vele aanwezige water. Hoge dichtheid kun je bereiken op verschillende manieren.
De gemeentelijke ontwerpster zegt dat ze is uitgegaan van diversiteit en van de openbare ruimte. De bebouwing heeft verschillende hoogten en bevat sociale en studentenwoningen. ‘De ontwerpers het gebaar maken: hier aan het IJ gebeurd het’. Het plan verlicht de druk op de binnenstad en vergroot het de ‘agglomoratieve kracht’ van Amsterdam.
Tweedeling
Architect Sjoerd Soeters zegt dat voordeuren op het maaiveld een voorwaarde zijn voor levendigheid. En die ontbreken bij hoogbouw. Waarom willen wij 140 meter hoog? Hebben wij een gebrek aan identiteit? Hij noemt de literatuur over vereenzaming in hoogbouw en waarschuwt voor segregatie: rijken in zonnige torens boven het plebs in de schaduw. Hij toont een ongeuitvoerd hoogbouwproject van Le Corbusier, noemt de fascistische sympathieën van deze beroemste architect aller tijden. De houding ‘kijk mij eens hoog verheven zijn boven de anderen’ noemt hij ‘architectengeilheid’ en hij illustreert dat met een treffend plaatje. Soeters heeft een alternatief plan gemaakt van 7 a 8 bouwlagen.
Architect Rudy Uitenhaak rekent de zaal voor dat het stedenbouwkundig rendement van hoge bouwvolumen laag is. Liftschachten, trappenhuizen zorgen voor hoge bouwkosten want er zijn maar weinig woningen per verdieping waarmee je die kosten kunt terug verdienen. Door de dure woningen die dit oplevert, zullen de middenwoningen ontbreken. Met volumen van ongeveer 7,5 bouwlaag heb je dit probleem niet terwijl je dezelfde dichtheid bereikt. Rationeel goed onderbouwde plannen zijn nodig gezien de zeer hoge woningprijzen in Amsterdam en de tekorten in bepaalde segmenten, aldus Uytenhaak.
Mensen vinden het mooi
Volgens architect Jeroen Van Schooten ligt de oorzaak van het financiële probleem bij de hoge grondprijs binnen de ring. Omdat mensen het mooi vinden, het uitzicht prachtig is, moet ook hoog gebouwd worden. De enige voorwaarde is dat de windhinder serieus onderzocht wordt, aldus Van Schooten. De gemeente is eigenaar van deze grond en kan daardoor de woonprijs bepalen. In de Watergraafsmeer gebeurt het al: studenten wonen voor 410 euro per maand in een toren van 70 meter.
In het volgende blog over dit onderwerp de aspecten: cultuurhistorie, infrastructuur en voorzieningen, en deel II van het debat.
De IJ-oeverontwikkelingenkunt u zelf bekijken vanaf het water met een architectuurvaart op het IJ.